Leestijd: 2 minuten
Stiekem lig je te lezen in je bed, onder de dekens, met een zaklampje. Je zit helemaal in het verhaal, maar dan: “Je verpest je ogen door in het donker te lezen”. Betrapt door je ouders inderdaad. Maar hebben ze wel gelijk? Krijg je nu later echt een bril?
Nee, je ogen raken echt niet blijvend beschadigd van lezen in het donker, maar het is voor je ogen wel vermoeiender.
Het oog is een ingewikkeld zintuig. Binnenkomend licht wordt omgezet in een beeld. Het gekleurde gedeelte van je oog, de iris, speelt hierbij een belangrijke rol. Die iris noemen we ook wel regenboogvlies. In het midden zit een opening, de pupil. Met behulp van spiertjes kan de pupil zich groter of kleiner maken. En dus meer of minder licht in het oog binnenlaten. Als je een donkere ruimte binnenloopt, ontspannen de spiertjes rond de iris zich. De pupil wordt groter. Zo komt zoveel mogelijk van het schaarse licht het oog binnen. Daardoor kun je in het donker tóch zien.
Pupil wordt kleiner
Lezen in het donker is net even anders. Als je leest bij weinig licht krijgt je oog tegengestelde signalen. De spiertjes in je oog willen zich ontspannen om zoveel mogelijk licht door te laten. Maar je ogen moeten zich ook focussen op de woorden in je boek. Om dat te laten lukken, trekken de spiertjes rond je iris juist samen. En je pupil wordt weer kleiner.
De oogspiertjes moeten bij lezen in het donker dus harder werker dan bij lezen met voldoende licht. Net als alle spieren in het lichaam, die we aan het werk zetten, worden de oogspiertjes op een gegeven moment moe. Als je te lang in het donker leest, kun je last krijgen van wazig zien en droge of kriebelende ogen. Maar ook van hoofdpijn of zelfs pijn in je nek of rug. Laten dat nou ook de kwaaltjes zijn bij mensen die bijziend zijn. Bijzienden kunnen voorwerpen die dichtbij staan prima zien. Maar voorwerpen veraf blijven vaag. Het oog probeert hiervoor de hele tijd te corrigeren. Daardoor raken ook bij die mensen de oogspiertjes erg vermoeid.
Bijziend
Omdat de kwalen zoveel op elkaar lijken, denken sommige mensen, (ouders dus) dat je door veel in het donker te lezen bijziend kunt worden. Maar dat is dus niet waar. Er is een duidelijk verschil. Bijzienden hebben die problemen altijd, ze verdwijnen niet vanzelf. Maar als jij te lang in het donker hebt gelezen en je ogen wat laat uitrusten, zie je daarna weer prima.
Dus volgende keer als je moeder zeurt dat je ogen slecht worden, kun je even uitleggen hoe het echt zit. Maar misschien hoopt ze vooral dat je nu eens eindelijk je lampje uit doet en gaat slapen.
