Leestijd: 5 minutenEen Turks ministerie vindt dat Minecraft kinderen aanzet tot geweld en daarom verboden moet worden. Ook zou het spel tot een sociaal isolement leiden. Toch spelen dagelijks miljoenen mensen met dit Lego van de digitale generatie. Wat maakt het blokkengame Minecraft zo aantrekkelijk?
Het Turkse ministerie van ‘familie en sociaal beleid’ heeft begin maart geadviseerd Minecraft in de ban te doen. Het spel zou weliswaar creativiteit bij kinderen kunnen aanwakkeren, maar het ministerie hekelt dat bepaalde wezens gedood moeten worden om de gebouwde huizen en bruggen te beschermen. Minecraft is Lego 2.0, een virtuele gamewereld waarin je vrij bent om te bouwen wat je wil. Miljoenen kinderen én volwassenen spelen het dagelijks. Maar blijkbaar doorgrondt nog niet iedereen de kracht en het het gigantische succes van deze blokkengame.
Meekijkend met 2 kinderen achter de laptop; ze spelen Minecraft. Een pixelachtig heuvellandschap, opgebouwd uit ontelbaar veel kubussen, strekt zich voor hen uit. Ze rennen en springen heen en weer, en klikken in het rond. Met de linkermuisknop hakken ze blokjes weg ( Minen), met de rechtermuisknop zetten ze er nieuwe voor in de plaats. Ze combineren elementen en maken er gereedschap van, zoals pikhouwelen en toortsen. De inventory flitst voorbij: 15 schermen met elk meer dan 200 verschillende objecten, elk met een andere functie.
Op het eerste gezicht is Minecraft ondoordringbaar obscuur. Toch is het een van de populairste games van het moment. De betaalde versie (éénmalig 20 euro) is inmiddels al meer dan 10 miljoen keer verkocht en meer dan 40 miljoen mensen hebben zich ervoor geregistreerd. Zoek je op YouTube naar Minecraft, dan krijg je meer dan zes miljoen hits. Op Minecraftforum.com zijn 15 miljoen berichten geplaatst. En dat voor een spel dat oorspronkelijk werd gemaakt door één programmeur, de Zweed Markus ‘Notch’ Persson.
Binnen no-time om
De meeste Minecraftspelers zijn begonnen door mee te kijken met anderen. Aanvankelijk vindt men het dan niks; onduidelijk en lelijk. Maar door filmpjes op YouTube zien ze hoeveel mogelijkheden het spel heeft. Binnen no-time zijn ze om. Elke keer dat ze een nieuw spel begint, bouwt de computer namelijk een nieuw, willekeurig gestructureerde wereld op, met een eigen verdeling van elementen als zand, rotsen, bomen en water. Met sneeuwlandschappen, regenwouden en grotten. Iedere Minecraft-wereld is oneindig groot: je kunt dagenlang in één windrichting blijven lopen, tot je computer het op een gegeven moment niet meer trekt.
Survival, Hardcore,Adventure en Creative
Je speelt de game in een van vier spelstanden. De Survival modus simuleert hoe het is om op een onbewoond eiland te overleven. De speler moet zichzelf zien te redden door het maken van gereedschap, wapens, een harnas en onderdak. Om steen en diamant te kunnen verdienen, jaagt de speler op dieren en graaft graven in de steengroeve. Als het donker wordt komen er monsters in het spel, die de speler moet weg zien te krijgen. Wanneer je dood gaat, verlies je alles en moet je weer opnieuw beginnen. De speler is afhankelijk van zijn eigen vindingrijkheid om zo lang mogelijk te overleven. Er is ook een ‘Hardcore’ variant in deze Survival modus, voor de fanatiekeling. De Adventure modus zet al een avontuurlijk landschap voor je uit, bijvoorbeeld een indrukwekkende onderwaterwereld. Maar het populairst is Creative, waarin je via internet samen met anderen kan bouwen.
En er zijn geen regels. De speler wordt niet aangevallen en hij heeft beschikking over alle materialen en gereedschappen. Het is makkelijk om het landschap naar je hand te zetten: met een moordend tempo zet je een huis in elkaar. Dit is de perfecte zandbak, waarin je bouwsels nooit instorten, althans tot je er TNT-blokken in stopt. Dit is Lego 2.0, zonder het risico dat je net dat ene rode dakpannetje tekort komt.
Ghasts en Blazes
Verschil met Lego is wel dat je onverwachts in aanraking komt met een MOB, een levend bewegend beest of monster. De term mob is een afkorting van mobile, een in games gangbare term voor alles wat beweegt. Je kunt deze MOBS aanvallen of tam maken. Maar sommige wil je echt níet tegen komen. Zo zijn er Ghasts; vliegende, vuurbalspuwende wezens. Maar ook Zombievarkens; passief totdat ze worden aangevallen en als je er een raakt komen ze allemaal op je af. Omzeil zeker ook de Blazes; vliegende beesten die vuur naar je toe spuwen. En als laatste nog de Magmakubussen; slijmblokken die hoog kunnen springen met een springveer.
Tijdens het gamen heb je binnen de kortste tijd ook de volgende termen onder de knie. Een Skin; je avatar, het poppetje waarmee je bouwt, je Minecraft-identiteit. Je kunt zelf een skin maken, of een bestaande skin kiezen. De standaard-skin is Steve, in zijn blauwe shirtje en spijkerbroek. De Mod, niet te verwarren met Mob. Je kunt Minecraft voorzien van een totaal nieuw uiterlijk door in een andere mod te spelen. Bijvoorbeeld in de stijl van Jurassic Park of Pokemon. Of door tornado’s toe te voegen aan het spel in de Tornado Mod.
Community
Rond alle goede games ontstaat een online community die de geheimen zo snel mogelijk probeert te kraken. Maar nergens is die community zo groot en essentieel voor de beleving als bij Minecraft. Juist doordat de makers ze in het ongewisse laten, zijn de spelers op elkaar aangewezen. Vervolgens helpen ze elkaar met wiki’s, video en podcasts. Minecraft komt pas echt tot leven als je die wereld naar je hand hebt gezet. Het hele spel wordt eigenlijk door de spelers zelf gemaakt. Een game is namelijk zo interessant als wat je er in kan doen. De meeste games zijn een afgebakende ruimte, maar Minecraft gaat veel verder. Notch had heel goed in zijn kop zitten dat hij de speler de ruimte moest bieden om zelf te spelen. Daardoor is deze game zo’n krachtig raamwerk geworden om anderen bijzondere ervaringen te geven, om elkaar te verrassen.
Die vrijheid in het spel is een van de grootste succesfactoren van het spel. Je kunt helemaal zelf bepalen wat je maakt en dat wordt gewaardeerd. De een leeft zich uit op een villa met zwembad, terwijl een ander de Taj Mahal of de Griekse oudheid als uitgangspunt neemt voor het bouwen van een oude tempel. Je kùnt samenwerken, maar het hoeft niet. Door die vrijheid wordt Minecraft voor iedereen een custom made spel.
Bodemloze Lego doos
Naast fantasie vergt het verder intelligentie en doorzettingsvermogen. Bij kinderen voert vooral nieuwsgierigheid de boventoon: Minecraft is geen dom spel waarin je lukraak punten verzamelt, nee, je moet als speler op ontdekkingsreis durven gaan. Het is creatief en spannend tegelijk. Al bouwend moet je in sommige gevallen maar afwachten wat je tegenkomt. Het is geen gemakkelijk spel, maar initiatief en creativiteit worden beloond met bouwwerken waarvan je zelf niet vermoedde dat je ze kon bedenken. Het is alsof je mag spelen met een bodemloze Lego doos.
Minecraft-kinderen leren uit zichzelf en van elkaar. De meeste kinderen spelen het spel graag samen met anderen. Online, met een vriendje of een broer of zus. Nog leuker vinden sommigen het om op een eigen server te spelen. De server vormt een afgeschermde speelplek waar je zelf controleert wie er mee doet. Hoe je zo’n server bouwt, zoeken kinderen uit op internet waar handleidingen en instructiefilmpjes te vinden zijn voor het bouwen van een eigen mod of een server. Een enkeling bouwt het liefst alleen, niet gestoord door wat anderen in hun wereld neerzetten. Omdat er geen gebruiksaanwijzing bestaat voor Minecraft, is internet een levendig platform voor het uitwisselen van ervaringen. Dat gebeurt vooral tijdens het spel: door te chatten (al dan niet in het Engels).
Opgepikt door scholen
De eigenschappen van het spel Minecraft zijn ook opgepikt door scholen. In thuisland Zweden is Minecraft op sommige scholen als vak verplicht gesteld en in de Verenigde Staten werd een educatieve versie (minecraftedu.com) ontwikkeld waarmee leerlingen opdrachten gericht kunnen uitvoeren. Begrijpelijk; je leert veel over grondstoffen, constructies, techniek, programmeren. En je moet rekenen en ruimtelijk inzicht tonen. Daarbij bevordert Minecraft samenwerking, onderzoeksvaardigheden, ondernemerszin en creativiteit.
Hele jonge kinderen die zonder begeleiding uren vertoeven in werelden vol monsters en andere verschrikkingen zullen best eens lastig in slaap kunnen komen. Soms van angst en een gevoel van hulpeloosheid. Maar meestal zullen ze overlopen van verwondering en trots over wat ze weer allemaal verzonnen en gebouwd hebben. Ouders zijn dan ook vaak blij dat er eindelijk een spel in huis is waarin hun kinderen creatieve, technische en sociale vaardigheden kunnen opdoen, in plaats van hun tijd te verknallen in een first-person shooter of, nog erger, te verklikken in een hersendood webspel als Farmville. De Turkse autoriteiten hebben dat nog niet helemaal door. Misschien wordt het tijd dat iemand een paar goede YouTube linkjes doorstuurt.
